Index van alle verhalen

Het ondenkbare - een computer in Den Ilp 66

In 1965, toen Lotti naar Den Ilp kwam, was het hippietijdperk al aan de gang. Ze wist daar niets van, ze kwam uit Haarlem, waar ze in die tijd een aantal jaren later waren met alles. In Amerika bestonden de flowerchildren al een tijd, en hier in Holland was er al iets aan het kiemen in Amsterdam, maar alleen nog rond het Leidseplein.

Ingrid Valerius kwam uit die wereld in Amsterdam, waar iedereen op de hoogte was van het allernieuwste, heel anders dan het trage Haarlem. Ze kwam naar Den Ilp met een I Ching, de hippie-bijbel. Ton was geinteresseerd, en ze gingen het boek om raad vragen. Jan Dupuy was er ook, die was in die tijd een goede vriend. Ze gooiden de stokjes, en kregen een antwoord: hexagram 54, het huwende meisje. “Een meisje volgt u om u te huwen”. Jan werd wit om zijn neus, en voor Ton was dit het teken dat het boek geen onzin was.

Toen Ingetje na 9 maanden weer vertrok, liet ze de I Ching achter. En toen Lotti in haar plaats naar Den Ilp kwam, ontmoette ze de I Ching. Het was alsof ze de geest van Ingetje meteen al tegenkwam. De I Ching intrigeerde haar, niet alleen om het ongelooflijke dat er ‘iets’ was tussen jezelf en het universum, een verbinding, maar vooral door de wijsheid ervan. Speciaal het soort wijsheid, het had meer te maken met de wijsheid van dieren dan met wat mensen er meestal van maken. Geen moraal, geen terechtwijzingen, maar overleven, gedragscode, ethiek, trouw aan jezelf, trouw aan wie dat waard is maar geen verplichtingen die jezelf geweld aandoen. Nergens iets “omdat het zo hoort” of omdat anderen het van je verwachten.
De verbinding met het universum was niet meteen erg duidelijk. Je kreeg rake antwoorden, maar was dat echt waar? Of interpreteerde je het er zelf in... Al gauw bleek wel, dat het leek op de dingen die Ton zei. Vaak was het als een gebruiksaanwijzing. Als ze iets niet kon begrijpen omdat Ton zelden iets uitlegde, kon ze de I Ching raad vragen.

Voor Ton is alleen de essentie van een mens van waarde. Dat hele bouwsel daar bovenop, waarmee je hebt geleerd om je tussen mensen te handhaven, is voor hem alleen maar schadelijk voor jezelf. Het wezen, in de taal op zijn werk heet het “Beeing”, dat was wat je werkelijk was. Dus alle aangeleerde rommel haalde hij weg. Hij deed dat zoals zen-meesters dat ook doen. Niet vertellen wat je “moet doen” of hoe je moet zijn, maar elke afwijking van wezenlijkheid afstraffen. Hij kon je met woorden helemaal tot niets maken. Maar hij verlamde je niet, integendeel. Je voelde je dan totaal waardeloos, maar wel met een heel grote vechtlust. Je zette alles op alles om dat hoe dan ook te veroveren!!

We hadden wel vaak wat meer uitleg willen hebben. Maar vele jaren later las Lotti in een boek van Suzuki, een zenmeester, dat je een leerling nooit moest leren hoe het moest. Ook niet in zijn eentje laten uitvinden – maar constant duidelijk maken wat er niet goed was, op het moment zelf. Het is de bekende stok waarmee zenmeesters klappen uitdelen. Gelukkig gebruikte Ton geen stokken, maar woorden. Toch vloog er vaak genoeg het een en ander door het huis.

De I Ching die Ingetje had achtergelaten, was de oude uitgave, twee boeken in een doos, met stokjes er bij. Ton had er handafdrukken in gezet, van hemzelf, Maria en Ingetje. Maar hij gaf het boek weg aan Jan Dupuy. Toen Ton merkte dat Lotti het miste, heeft hij een nieuwe gekocht, maar dat was een veel moderner boek.
Lotti besloot haar eigen boek te maken. De I Ching zelf bestaat uit 64 stukjes met ieder 6 onderdelen, dat is dus niet een dik boek. Dat gedeelte schreef ze op grote vellen, en bond ze samen tot een “handschrift”, zoals monniken dat vroeger deden.

Vele jaren later, in 1993, verscheen er een ‘concordance’, dat is een tekst die woord voor woord wordt vertaald, maar niet volgens de context in de zinnen. Elk Chinese karakter krijgt altijd dezelfde vertaling, en achterin staat een lange lijst waarin je ze kunt opzoeken. Dat maakte het mogelijk om zelf naar de Chinese tekst te kijken. Karakters leren lezen is niet makkelijk, en in een woordenboek opzoeken ook niet, maar met een concordance kan dat wel! Lotti kocht woordenboeken en een tekstverwerker. Het bleef een gigantisch karwei. Ook als je het karakter en een paar betekenissen ervan wist, was je er nog lang niet. Ze belde naar iemand die ze vond in een tijdschriftje over de I Tjing (de Hollandse manier om I Ching te schrijven). Die maakte haar duidelijk, dat ze eigenlijk een computer nodig had. Maar in dit leven kon dat niet, Ton zou dat nooit goed vinden.

Maar dat boek – dat moest en zou er komen. Lotti’s ambitie was intussen gegroeid: ze wilde dat het echt uitgegeven werd. En liefst maar meteen over de hele wereld. Onzinnig idee, ze leefde totaal afgesloten van de wereld. Maar ja, soms heeft iemand een idee, dat niet aan de realiteit voldoet.

Ze vond op zolder een wereldbol. Die zette ze aan het voeteneind van haar bed, en elke avond draaide ze hem 3x in de rondte. Van Europa naar Amerika naar China naar Europa. Dat was wat ze wilde.

Lotti was ook degeen die de boekhouding deed. Op een dag bleek een van de belasting-gidsen niet meer in papieren uitvoering te bestaan, alleen nog digitaal. Joke en Lotti hebben samen geregeld, dat er maar 1 telefoontje nodig zou zijn, en er zou een computer afgeleverd worden. Ze zijn naar Ton gestapt, en hebben hem verteld van die belastinggids. En dat over een aantal jaren heel veel alleen nog digitaal zou bestaan. Dat je niet achter moet blijven bij de tijd waarin je leeft, dat vond hij ook. Dus hij stemde er mee in, er kon een computer komen. De volgende dag kwam hij er op terug. Het paste niet in ons leven, het zou ons in gevaar brengen, “ze” hadden dan toegang, en nog veel meer redenen. Maar de computer was al op weg... Hij moest lachen, en zei “Jullie vrouwen zijn wel slim”.

De computer heeft daarna wel twee keer in de vuilnis-container gelegen, en is een aantal keren ‘definitief’ naar zolder verbannen, maar elke keer mocht hij, soms op het nippertje, weer gered worden. Ton vond het een onding, maar hij zag wel hoe belangrijk hij was voor Lotti.

Toen ze een website maakte, met zijn werk er op, begon er interesse te groeien voor het onding. Iedereen, de hele wereld, en natuurlijk ook hijzelf, kon daar zien wat hij gemaakt had. Dat sprak hem aan. Voortaan moest er van alles wat hij maakte, een foto gemaakt worden, en het moest er allemaal op gezet worden. Ook als hij 20 bijna dezelfde tekeningen maakte, dan moesten ze er alle 20 op.

Nu staat de I Ching op zijn eigen website, www.yijing.nl. Yijing is nu de officiele spelling. In ieder land was er een eigen schrijfwijze, dus heeft China de knoop doorgehakt en een eigen spelling gemaakt. Geen Yi King, I Tjing, I Ching, I Ging meer, maar nu overal Yi Jing.

De website van Anton groeit nog steeds, maar nu over zijn gehele leven. Het gedeelte dat hij zelf heeft geregisseerd, dag in dag uit, blijft zoals het is, ook met de zwarte achtergrond. Maar er is nu een heel groot nieuw wit gedeelte, waar ALLES op komt. Al het werk waarvan we een plaatje vinden, alle gegevens, alle foto’s, alle verhalen, alles en alles.